Thủ tướng Phạm Minh Chính đối thoại 2025: 8 Quyết sách Khai mở Kỷ nguyên Nông nghiệp Công nghệ cao và Kinh tế Tuần hoàn

Chính sách kiến tạo: từ "trụ đỡ" đến "động lực xanh và số"

Nông nghiệp Việt Nam từ lâu đã được ví là "trụ đỡ" của nền kinh tế, đặc biệt trong những giai đoạn khó khăn. Tuy nhiên, tầm nhìn của Chính phủ giai đoạn 2025 và xa hơn không chỉ dừng lại ở vai trò ổn định này. Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh vai trò lịch sử của nông nghiệp: "Nông nghiệp Việt Nam luôn là 'trụ đỡ' của nền kinh tế, góp phần ổn định xã hội, kiểm soát lạm phát. Việt Nam đã trở thành quốc gia có thương hiệu mạnh về nông nghiệp, được nhiều nước tin tưởng hợp tác về an ninh lương thực."

1. Tái cơ cấu ngành theo hướng Giá trị cao, Xanh, Tuần hoàn: Thúc đẩy sản xuất hàng hóa lớn, áp dụng các quy trình sản xuất sạch, hữu cơ, giảm phát thải, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và kinh tế tuần hoàn.

2. Đẩy mạnh Ứng dụng Khoa học Công nghệ (KHCN) và Chuyển đổi số (CĐS): Đây là chủ đề xuyên suốt của cuộc đối thoại 2025. Chính phủ xác định CĐS là chìa khóa để nâng cao năng suất, truy xuất nguồn gốc, minh bạch hóa chuỗi cung ứng và tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên.

3. Tập trung Nguồn lực vào Nông thôn mới và Giảm nghèo bền vững: Tiếp tục triển khai đồng bộ ba Chương trình Mục tiêu Quốc gia (Xây dựng NTM, Giảm nghèo bền vững, Phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi) để cải thiện hạ tầng và nâng cao chất lượng đời sống người dân, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển nông nghiệp.

Thủ tướng Chính phủ đã nêu ra 8 quyết sách quan trọng để phát triển nông nghiệp, nông thôn thời kỳ mới, bao gồm việc tiếp tục đẩy mạnh quy hoạch vùng nguyên liệu lớn, chăm lo thị trường, đầu tư hạ tầng số, và hỗ trợ cho các mô hình sản xuất xanh.

Định hướng từ cuộc đối thoại 2025: Lắng nghe để tháo gỡ

Cuộc đối thoại ngày 10/12/2025 là minh chứng rõ ràng nhất cho cam kết của Chính phủ. Với hơn 5.000 ý kiến, đề xuất, kiến nghị được gửi đến, các vấn đề nóng của nông nghiệp đã được đưa ra mổ xẻ, từ vướng mắc về đất đai, vốn, thị trường đến cơ chế chính sách về KHCN và CĐS.

1. Trọng tâm là Tháo gỡ Cơ chế và Đầu tư Hạ tầng Số

Trong phần chỉ đạo, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã yêu cầu các Bộ, ngành tập trung vào hai vấn đề cốt lõi:

• Thị trường và Quy hoạch: Quy hoạch các vùng nguyên liệu, sản xuất lớn, và chăm lo thị trường đầu ra ổn định.
• Hạ tầng số: Đầu tư hạ tầng số đáp ứng yêu cầu sản xuất nông nghiệp hiện đại.

Quan điểm của người đứng đầu Chính phủ thể hiện sự chuyển dịch từ việc chỉ chú trọng vào sản lượng sang tập trung vào chất lượng, uy tín và tính hợp pháp, bền vững của sản phẩm. Thủ tướng nhấn mạnh, các Bộ, ngành và nông dân cần: "Phải hợp tác để đánh cá, đàng hoàng làm ăn. Đây là danh dự của đất nước, là uy tín của dân tộc, là cuộc sống của người dân, phải được ổn định, phải đảm bảo. Chúng ta làm phải hợp pháp, đàng hoàng. Cần phải thay đổi tư duy rất nhiều."

2. Khát vọng của Nông dân: Chính sách Vốn và Sàn giao dịch Riêng

Phía nông dân và hợp tác xã (HTX) bày tỏ khát vọng lớn về việc tiếp cận công nghệ và thị trường, nhưng cũng kiến nghị về những "điểm nghẽn" chính sách. 

Những kiến nghị này cho thấy nông dân đã nhận thức rõ về CĐS, nhưng họ cần một "cú hích" về vốn, hạ tầng và một không gian số thân thiện, được Chính phủ bảo trợ để không bị lép vế trên sân chơi TMĐT do các tập đoàn lớn chi phối.

Góc nhìn từ doanh nghiệp: Nâng nông thôn lên bằng công nghệ

Để làm rõ hơn thách thức trong việc cụ thể hóa các chính sách lớn xuống khu vực kinh tế nông thôn – nơi có hàng triệu doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) đang hoạt động – chúng tôi đã có cuộc trao đổi ngắn với Ông Nguyễn Ngọc Quang, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa ngành nghề nông thôn Việt Nam (VARISME).

Theo Ông Quang, các DNNVV nông thôn là cầu nối quan trọng đưa sản phẩm địa phương ra thị trường lớn, nhưng họ đang đối mặt với ba rào cản chính: vốn, năng lực số và tiêu chuẩn xanh.

Phóng viên: Thưa ông, chủ đề về CĐS được Thủ tướng nhấn mạnh tại cuộc đối thoại 2025 có ý nghĩa thế nào với các doanh nghiệp nông thôn do VARISME đại diện?

Ông Nguyễn Ngọc Quang (Chủ tịch VARISME):

“Chúng ta đang bước vào giai đoạn phát triển mới, hội tụ các xu hướng toàn cầu như công nghiệp hóa hiện đại hóa, số hóa và tăng trưởng xanh. Nông thôn không thể tụt lại phía sau. Để hiện thực hóa tầm nhìn của Chính phủ, VARISME – đại diện cho các doanh nghiệp nông thôn – cần một cú hích chính sách mạnh mẽ và đồng bộ.

Cụ thể, chúng tôi tập trung vào ba hướng. Thứ nhất, nâng cao năng lực và chuyển mình số: Từ bán sản phẩm thủ công truyền thống sang bán trực tuyến, khai thác xuất khẩu. Thứ hai, hỗ trợ sáng tạo và khởi nghiệp làng nghề thông qua tư vấn mẫu mã, thương hiệu, và quyền sở hữu trí tuệ. Quan trọng nhất là hướng thứ ba, đó là phát triển bền vững và xanh hóa trong sản xuất.

Các doanh nghiệp nông thôn, đặc biệt là các hộ sản xuất nhỏ, rất cần được tiếp cận nguồn vốn ưu đãi và các sản phẩm Bảo hiểm cho vật nuôi, cây trồng. Đặc biệt, chúng tôi kiến nghị Chính phủ sớm có cơ chế hỗ trợ để các hộ nhỏ lẻ có diện tích ít cũng có thể tham gia vào chuỗi sản xuất xanh – sạch – an toàn – phát thải ít, thông qua việc hỗ trợ họ làm tín chỉ carbon. Đó là con đường để nâng cao giá trị và khẳng định uy tín sản phẩm Việt Nam trên trường quốc tế.”

Quan điểm của VARISME cho thấy sự cộng hưởng với định hướng của Chính phủ. Nếu Chính phủ tạo ra "luồng điện" chính sách (hạ tầng số, cơ chế vốn, pháp lý), thì các hiệp hội như VARISME sẽ là "máy biến áp" đưa luồng điện đó đến tận hộ nông dân, doanh nghiệp nhỏ, thúc đẩy sản xuất xanh, tuần hoàn.

Các giải pháp và triển vọng

Dựa trên kết quả đối thoại và các chính sách công bố, bức tranh nông nghiệp Việt Nam trong thời gian tới sẽ tập trung vào các giải pháp cụ thể sau:

1. Cơ chế Vốn và Bảo hiểm: Các Bộ ngành sẽ phải nghiên cứu, ban hành các chính sách tài chính ưu đãi, đặc biệt là vốn cho KHCN, CĐS và sản xuất xanh, cũng như mở rộng các gói bảo hiểm nông nghiệp để giảm thiểu rủi ro cho nông dân trước biến đổi khí hậu.

2. Phát triển Nông nghiệp Hữu cơ và Du lịch Nông thôn: VARISME đã ký kết hợp tác quốc tế với Mission Sunrise Initiative để thúc đẩy hai lĩnh vực này, cho thấy sự chủ động của khối doanh nghiệp trong việc đón đầu xu thế phát triển xanh và đa giá trị.

3. Hệ thống Phân phối và Chuỗi Cung ứng Minh bạch: Tăng cường việc xây dựng các cổng thông tin, sàn TMĐT chuyên biệt cho nông sản, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để truy xuất nguồn gốc, đảm bảo tính minh bạch và uy tín cho nông sản xuất khẩu.

Nông nghiệp, nông dân, nông thôn đang đứng trước một "vận hội mới" dưới sự định hướng quyết liệt của Chính phủ. Cuộc đối thoại 2025 không chỉ là lời hứa mà còn là sự cụ thể hóa chiến lược bằng 8 quyết sách lớn, đặt trọng tâm vào KHCN, Đổi mới sáng tạo và CĐS.

Thách thức vẫn còn đó, đặc biệt là việc làm sao để hàng triệu hộ nông dân và DNNVV tiếp cận được vốn, công nghệ và thị trường số. Tuy nhiên, với sự cam kết đồng hành, kiến tạo môi trường thuận lợi nhất của Thủ tướng Chính phủ và sự chủ động chuyển mình của khối doanh nghiệp nông thôn như VARISME, nền nông nghiệp Việt Nam đang đi đúng hướng để chuyển hóa từ vai trò "trụ đỡ" truyền thống thành một nền kinh tế nông nghiệp xanh, thông minh, bền vững, góp phần nâng cao danh dự và uy tín quốc gia trên trường quốc tế.

 Hoàng Sâm